Tzw. stare, dobre metody nauczania i uczenia się często nie spełniają pokładanych w nich nadziei. Bywa jednak i tak, że metody zapomniane lub porzucone jako przestarzałe sprawdzają się doskonale
W poprzednim odcinku pisałem o wykorzystywaniu w uczeniu się streszczeń i podkreślania (podświetlania) najważniejszych treści w tekście („E – Elaboracja”, GN nr 14-15 z 7-14 kwietnia br.). Badania wykazały, że te często polecane w szkołach metody sprawdzają się głównie u starszych uczniów i uczennic, którzy już potrafią wyróżnić, co jest najważniejszą treścią (do ujęcia w streszczeniu lub do podkreślenia/podświetlenia w tekście). Młodsze dzieci trzeba przygotowywać do efektywnego wykorzystania takiego sposobu uczenia się.
Czasem jednak metody uznane przez wielu jako niedzisiejsze lub przestarzałe sprawdzają się doskonale. Przykładem tego są fiszki.
Mechanizm generowania
Za chwilę pokażę, w jak różnorodny sposób można wykorzystać małe karteczki w nauczaniu i uczeniu się. A teraz dwa słowa o procesie poznawczym, który jest wykorzystywany w tym przypadku. „Generowanie działa w sferze wydobywania treści z pamięci. Nie jest techniką kodowania czy sprawiania, by informacja «trafiła do głowy»” – piszą autorzy książki „Jak się uczymy” (Schwartz, Tsang, Blair, 2017, s. 120). Nie służy to też zapisywaniu w pamięci całkiem nowych treści. Jest raczej treningiem wydobywania z pamięci danych treści, dzięki wykorzystaniu wskazówek, a co za tym idzie – ich utrwaleniu. Innymi słowy, powtarzane ćwiczenie pamięci według częściowych wskazówek lub podpowiedzi powoduje poprawę późniejszego przypominania tego, co było przedmiotem uczenia się. Fiszki sprawdzają się bardzo dobrze w różnych dziedzinach jako sposób utrwalenia wiedzy. „Dobrze sprawdza się tu analogia ze wzmacnianiem mięśnia. Generowanie obejmuje ćwiczenie dokładnie tego, co masz zrobić w przyszłości – podejmowanie wysiłku w celu wydobycia wspomnienia na podstawie wskazówek” – czytamy w książce (tamże, s. 120).
(…)
Tomasz Garstka
psycholog
Cały tekst – tylko w Głosie nr 16-17 (e-wydanie)
Pozostałe artykuły w numerze 16-17/2021:
- Pełnym głosem. Ważne pytanie: Otwierać, nie otwierać?
- Felieton. Nie ze mną te numery
- Przedszkola wracają do pracy stacjonarnej. Wkrótce to samo czeka klasy I-III?
- W kwietniu miały wystartować szkolenia dla nauczycieli WF. Nie wystartowały
- Apel ZNP, EI i EARTHDAY.ORG. Walka ze zmianami klimatycznymi musi mieć edukacyjną twarz
- Wpuszczenie dzieci do szkół wywołało dwie fale. Niestety, to był błąd
- Dodatkowe 187 mln zł dla oświaty? Wcale nie jest pewne, że te pieniądze trafią do uczniów i nauczycieli
- Adam Bodnar jako RPO szczególnie aktywnie występował w sprawach uczniów i nauczycieli
- RPO do wiceministra Rzymkowskiego. „Kwestionowanie praw zwierząt nie służy edukacji przyrodniczej”
- Felieton. Życie monitorowane
- Likwidacja szkolnictwa specjalnego? To już się dzieje, a MEiN patrzy na to i milczy!
- Szczepienia uczniów przeciwko COVID-19: realne jeszcze w tym roku
- Z całą pewnością związki staną przed wyzwaniem związanym z obroną praw pracowniczych
- 105 lat temu zmarł Stefan Zaleski, współtwórca Związku i autor słów hymnu ZNP
- Nie otwierajmy szkół w tym roku szkolnym, wróćmy od września, na nowe rozdanie
- Co z czwartym przedmiotem na egzaminie ósmoklasisty? Do Sejmu trafił projekt ustawy
- Felieton. Lepsza najgorsza prawda
- Szkoły będzie trzeba nauczyć się od nowa
- O głosie w Głosie – cykl dla zachrypniętych nauczycieli (6)
- Polska „emigracja sercowa” w Czarnogórze. Musimy zawsze pamiętać, aby strzec swojej tożsamości
- Sytuacja edukacyjna dzieci romskich pochodzenia rumuńskiego
- Awans zawodowy. Jeszcze o ważnych terminach i dokumentacji awansowej
- Casus. Potwierdzenie formy i treści zawarcia stosunku pracy w aktach osobowych
- Pytania do eksperta. Sprostowanie aktu nadania