Rok Tajnej Organizacji Nauczycielskiej


Dr Halina Duczmal-Pacowska ma dziś 97 lat, ale wciąż żywo wspomina lata okupacji niemieckiej. Nie brakowało w nich bowiem dramatycznych przeżyć i trudnych wyzwań związanych z tajnym nauczaniem

Pani Halina jest dziś jedyną żyjącą nauczycielką tajnego nauczania w województwie mazowieckim. Urodziła się w 1923 r. w Krotoszynie. Ojciec Jan Duczmal ukończył farmację i pracował w aptece, i to w Szwajcarii, ale gdy w 1918 r. Polska odzyskała niepodległość, odkrył w sobie nauczycielskie powołanie i zaczął uczyć chemii, fizyki, a także biologii w krotoszyńskim gimnazjum. A w domu pilnował, żeby i córka nieustannie pogłębiała wiedzę.

Ale jej edukację – już jako 16-letniej gimnazjalistki – przerwał 1 września 1939 r. Adolf Hitler. Okupanci włączyli Wielkopolskę wraz z Krotoszynem do Rzeszy i zarządzili akcję Heim ins Reich („Powrót do Rzeszy”). Miała ona na celu przesiedlenie ludności pochodzenia niemieckiego z ZSRR, Rumunii i krajów bałtyckich do III Rzeszy. Żeby zrobić im miejsce, Niemcy zaczęli wysiedlać Polaków z terenów uznanych za niemieckie, m.in. z Wielkopolski.

(…)



Witold Salański

Więcej  – GN nr 46-47 (e-wydanie)



Pozostałe artykuły w numerze 46-47/2020: